Er is niets dat niet vergeven kan worden en niemand die geen vergeving verdient. (Uit: Het boek van vergeving van Desmond en Mpho Tutu)

Vergeving is een thema dat me al lange tijd bezig houdt. Door de vele gesprekken met mensen en ook door het leed dat ik om me heen zie en hoor, heb ik er moeite mee.

Een paar jaar geleden liep ik samen met een Hindoeïstische vrouw een zogenaamde zinroute door Utrecht. We moesten een gesprek met elkaar aanknopen rond het thema vergeving. Ik zei tegen haar dat ik in mijzelf een stuk hardheid en onverzettelijkheid tegenkwam als ik er over nadacht. Niet alles kan vergeven worden. Zij was even stil en zei toen: ‘Je moet gewoon nog wat ouder worden, dan gaat dat vanzelf beter’. Ik wachtte een paar jaar, maar veel verbetering merkte ik niet.

Toen bezocht ik een festival waar Mpo, de dochter van Tutu, sprak. Ik besloot naar haar lezingen te gaan en luisterde drie keer naar haar verhaal. Het eerste wat me opviel was dat ze zei dat vergeven een ‘weg’ was. Het is een proces dat een aantal stappen  nodig heeft. En de tijd bepaalt de vergever, niet degene die vergeving ontvangt. Ik merkte bij haar een diepe betrokkenheid op slachtoffers van geweld.  Het tweede wat me opviel was dat ze zei dat vergeving als eerste de vergever bevrijdt. Het bevrijdt je van de knellende band die je hebt met de dader. Na een proces van vergeving kun je ervoor kiezen om de relatie te herstellen, maar je kunt hem ook loslaten. Tenslotte zei ze dat als je het kan, het goed is om de dader onder ogen te komen en te vertellen wat hij of zij je heeft aangedaan. In ieder geval moet het verhaal gehoord en vertelt worden. het verhaal moet recht gedaan worden. Als dat rechtstreeks niet mogelijk is, dan kan een derde ook de getuige zijn. Voor mij waren deze drie inzichten voldoende om het boek van vergeving aan te schaffen.

ik heb het inmiddels gelezen en het heeft me geraakt. Het boek gaat niet alleen over vergeving schenken, maar ook over vergeving vragen. Met name het laatste deel zette me stil. Ik besefte dat ik  zo snel klaar sta met mijn oordeel, en dat ik tegelijkertijd hoop dat mensen mij mijn misstappen vergeven. In die houding klopt iets niet. Hoe ik dat op moet lossen weet ik niet, want alles schreeuwt in mij als ik hoor welk onrecht soms al baby’s aangedaan wordt. Dan denk ik weer dat iedereen zo’n baby is geweest en  misschien zelf onrecht aangedaan in zijn leven, wat hij of zij nu weer doorgeeft. En tegelijk is dat ook geen excuus voor wat er is gedaan.

Al met al was het een klein hoopvol boek dat ik heb gelezen terwijl de terreur in de wereld op me af kwam. Ik hoop  dat het me de wijsheid zal geven die ik nodig heb de komende jaren.