Lange tijd waren mijn ouders de ‘meer-wetenden’ en ‘bijna-alles-kunners’.  Maar ik ontdekte op een gegeven moment dat ik meer wist over bepaalde dingen dan mijn ouders. Ik denk dat dat begon op mijn middelbare school. Mijn moeder kon me niet echt helpen met wiskunde, mijn vader nog wel. En later met biologie en scheikunde had ik echt bijlessen van mijn leraren nodig omdat mijn beide ouders dat ook niet echt meer snapten. Dat was een gekke gewaarwording. Gelukkig konden ze me wel veel leren over het leven.
In de loop van de tijd werd het verschil in kennis en opleiding minder belangrijk en gingen de gesprekken meer over het leven van alledag en over wat hierna kwam. Ik denk dat dat vrij normaal is. Nu zijn mijn ouders 86 en ben ik in de 50 en hebben zij voor het leven meer en meer de steun van professionals en van ons als kinderen nodig.
Maar wat als je al op 7 of 8-jarige leeftijd merkt dat je ouders veel minder kunnen dan jij?
Dat je dan al zelf kookt, zelf opstaat, soms je ouders ‘s morgens wakker moet maken en je eigen broodtrommel vult? En als je terwijl je ouder wordt, meer en meer de assistent wordt van je ouders omdat de mensen en de samenleving om je heen van je verwachten dat jij de (jonge) mantelzorger bent?

Een illustratie voor iedereen die dat niet kent, maar wel van leuke films houdt, is de film Matilda, op basis van het gelijknamige boek van Roald Dahl. Over het meisje Matilda dat geboren wordt in een gezin dat totaal anders is dan zij. Ze leert zichzelf lezen, koken, opruimen, de bibliotheek vinden en vraagt haar ouders of ze naar school mag. Een hilarische film.
En tegelijk gebeurt het ook echt zo. Sommige kinderen worden geboren uit ouders met een verstandelijke beperking. Afgelopen week was ik als trainingsacteur te gast bij een masterclass van de Christelijke Hogeschool Ede over dit thema.  Twee bevlogen docenten waren aan het werk met een geweldige groep professionals.  Veel kinderen van verstandelijk beperkte ouders geven aan zich in het verleden en heden niet gezien en gehoord te voelen.  Ik speelde de kinderen en de ouders, op basis van door de cursisten genoemde casuïstiek. Als je speelt ervaar je iets van de realiteit, niet alles, maar door hoe mensen op je reageren spiegel je toch iets van de werkelijkheid. Zo voelde ik me in mijn spel als beginnende puber plotseling de woede die ik had ten opzichte van mijn ouders die me maar aan lieten modderen. En voelde ik in mijn spel als ouder dat ik toch wel heel graag het allerbeste voor mijn kind wilde, maar geen idee had hoe ik dat voor elkaar moest krijgen.  Er ontstonden boeiende gesprekken en een zoektocht naar wat in iedere situatie gewenst en nodig was om het goede te laten ontstaan.
Het was bijzonder om aanwezig te zijn bij deze masterclass en ik realiseerde me dat er met iedere maatschappelijke keuze ook onrecht ontstaat. Soms voor de ouders, soms voor de kinderen. Het leven kan soms flink ingewikkeld zijn. En wat is dan de oplossing? Om dan  mensen te verbieden kinderen te krijgen gaat mij te ver. Er zijn ook hoog opgeleide mensen die kinderen vergeten en niet zien, waarom mogen die dan wel kinderen krijgen?

Ik ben en blijf iemand van de dialoog en ook van het samenleven, ook als het lastig is. Steeds vaker denk ik dat het belangrijk is om elkaar recht te doen als mens, door vanuit de relatie de moeilijke dingen te bespreken, waarbij vanuit liefde en begrip soms ook gekozen kan worden voor verantwoordelijkheid in plaats van vervulling van het verlangen.  Steeds vaker ook probeer ik in zo’n gesprek los te komen van mijn oordeel, zonder daarin vrijblijvend te zijn. We hebben als Nederlanders zoveel oordelen. We stikken er bijna in. En denk nu maar niet dat ik denk dat mijn visie de oplossing is voor alles. Want bij iedere zin die ik opschrijf hoor ik een stem die weerlegt wat ik zeg. Maar toch… zo wil ik het en zo probeer ik te leven al gaat het ook vaak fout.

Wat ik las en wat ik hoorde van de kinderen en inmiddels volwassen kinderen? Kinderen van verstandelijk beperkte ouders willen gezien worden, ze willen niet dat voorkomen wordt dat ze bestaan. Het lijkt me een belangrijke aanwijzing in wat nodig is.

Al met al was het  een bijzonder leerzame middag, zowel voor de deelnemers als voor mij. En wat mooi dat er een organisatie is die deze KVBO (kinderen van verstandelijk beperkte ouders) ondersteunt (Sien.nl).