Zo’n 7 jaar geleden was ik op het Greenbeltfestival in Engeland aanwezig bij een viering van de IKON-community uit Belfast. Deze community was gebaseerd op het gedachtengoed van Peter Rollins, en de radicale theologie. Ik kan mij van die viering alleen nog het slot herinneren. Op het podium stond een groot kruis, met daarop in ballonnen een soort lichaam geprikt. In mijn herinnering waren de ballonnen roze. Vlak voor het einde van de viering werden alle ballonnen doorgeprikt en plotseling was er niets meer, ja dat lege kruis was er nog, maar het had een ander effect dan ik had verwacht. Het was voor mij niet het ‘overwinningskruis’ dat ik zo goed kende uit mijn geloofsopvoeding.
Het kruis was echt leeg. Een illusie werd doorgeprikt. Knalde weg. Vervolgens werd ons als publiek gevraagd om een blinddoek om te doen en elkaar te helpen de ruimte te verlaten. Dat laatste heb ik niet gedaan. Ik was te geschokt. Wat was er gebeurd?
Als ik nu terugkijk denk ik dat ik op dat moment voor het eerst op existentieel niveau ervaarde dat een belangrijke geloofsovertuiging die ik had, geen stand hield. Namelijk de overtuiging dat een hemelse God, ver buiten mij en ver voor mij geboren, alles goed zou maken. De blinddoek en de uitnodiging elkaar te helpen kwam werd als alternatief geboden. Moest ik gaan vertrouwen op mensen die beperkt waren? En op mijn eigen beperkte vermogens? En dat dan in plaats van het bouwen op een God die alles goed maakt?
Het verlies van die overtuiging was een flinke schok, en een schuchter zoeken kwam eruit voort. Want welke overtuiging was dan nog waar?
Pas toen ik het boek ‘hopeloos hoopvol’ van John Caputo las vond ik iets wat weer of meer waar leek te zijn. Iets wat ik kon geloven en wat me bracht bij een nieuw perspectief, waarbij God daadwerkelijk de Ander blijft, maar toch alleen opereert van binnenuit. In het Engels gebruikt Caputo hiervoor de term Insist inplaats van exist.
In Nederland is er sinds enkele jaren het Platform Thomas voor mensen die geïnteresseerd zijn in het gedachtengoed van de Radicale Theologie. Bram Kalkman, Gerko Tempelman en Rikko Voorberg schreven het boek ‘Onzeker weten’ waarin ze zich laten inspireren door dit gedachtengoed.

Waaraan herken je de Radicale Theologie? Soms kom je deze tegen als luis in de pels, soms als kritische teamgenoot, soms als Irritante buur. De Radicale Theologie is  gericht op inclusief in plaats van exclusief. Het is gericht op verbinding, maar via de confrontatie. Het daagt de gelovige uit op zoek te gaan naar de ongemakkelijke ander en is ook zelf een ongemakkelijke ander.In de Radicale Theologie is het denken belangrijk, maar het gebeuren en het handelen is belangrijker. In de liefde voor het ongrijpbare gebeurt iets, ontstaat ruimte voor verwondering. In het handelen ontstaat als vanzelf de confrontatie met de woorden en gedachten.
De radicale theologie wil geloof deconstrueren, ontrafelen, uitkleden, om te kijken wat er dan nog staat. Onzekerheid, falen en verlies lopen fier voor zeker weten. Illusies over de maakbaarheid van het leven verdwijnen. De God verlatenheid krijgt ruimte. De rouw om verlies krijgt ruimte. Eigenlijk krijgt alles ruimte wat je liever verbergt.
En dat is goed nieuws, want zo  ontstaat openheid. Voor mensen die je normaal niet opzoekt. Voor nieuwe en oude inzichten, voor nieuwe en oude teksten. Voor nieuwe en oude rituelen. Voor nieuwe en oude liturgieën. Ik doe de schrijvers te kort met deze samenvatting, ik moet het hele boek nog een keer lezen om het beter te begrijpen. Gelukkig past dat nog niet helemaal begrijpen helemaal bij de stroming 😃.

Maar wat doet het boek met me? En wat vind ik ervan? En waar plaats ik mezelf? Een interview met mezelf vertelt me dit:

• Wat doet het boek met je?
       Het boek raakt me en ontroert me.
• Wat raakt? Wat ontroert?
       Wat me opnieuw raakt is het verlies van de aanwezige God als zijnde buiten      mijzelf. De zekerheid dat er Iemand is die de wereld in Haar hand draagt als een moeder en ingrijpt in persoonlijke situaties. Ik weet ook nog niet of ik dat los kan laten. Tegelijk ontroert me precies hetzelfde, want de willekeurigheid van Haar ingrijpen en daarmee de vraag oproepend over de rechtvaardigheid van God, verdwijnt met het verlies. God wordt consequent doordat deze als het ware zegt: ‘Het is aan jou om Mij zichtbaar te maken. ‘
• Betekent dat, dat de mens God bedenkt?
         Ik had precies diezelfde vraag, maar wat ik zo mooi vind aan de radicale   theologie is dat dat niet het uitgangspunt  is. Eigenlijk gaan de schrijvers mee in de gedachte van John Caputo, dat God insist in plaats van exist. Ik begrijp daaruit, dat God zichtbaar en ervaarbaar wordt in de keuzes en handelingen van mensen. Daarmee verdwijnt voor mij definitief het beeld van God als manlijk persoon ver buiten mij met magische krachten, terwijl God wel persoonlijk blijft.
• Pfff ingewikkeld
         Ja, ik snap zelf ook niet helemaal wat ik zeg 😬🤓 misschien is het ook wel grote onzin. 
• Wat vind je van het boek?
         Ik heb het met plezier gelezen. Het boek boeit van begin tot eind. Ik moet het ook echt nog een keer lezen om beter te kunnen laten doordringen wat de schrijvers me vertellen. Het is een boek om langer op te kauwen en er over te spreken met anderen.
  Achter op het boek zegt Erik Borgman dat het boek theologie aanpakt zoals het wat hem betreft bedoeld is. Het is de taak van theologie om de geslotenheid in het denken te doorbreken waarin wij ons leven steeds weer gevangen laten zetten. Dit boek opent het gesprek waar velen dachten dat het was afgesloten.
  Ik wist niet dat theologie daarvoor bedoeld is, maar ik herken dat ik mijn hele leven al zodra systemen vast staan en er geen buigzaamheid meer is, ik daaruit wil en ruimte zoek. De inhoud van dit boek sluit daar voor mij bij aan.

Ik zou nu nog een mooie slotzin moeten hebben, maar die heb ik niet.
Daarom sluit ik af met het gedicht van Padraig Ó Tuama , dat ook het slot is van het boekje.

Benedictie

 

The task is ended

Go in pieces

Our concluding faith

Is being rear-ended

certainty’s being amended

And something’s getting mended

that we didn’t know

was torn

 

We’re unravelling

and are traveling to a place

of new-formed-patterns

with delusion as a fusion of

loss , and hope, and pain and beauty.

 

So,

the task is ended

go in pieces

to see and feel

your world.