Vandaag kregen we het tijdens een bijeenkomst over het woord  ‘Co’. Wat is eigenlijk de betekenis van dat woord?

Google-translate vertaalt het woord uit het engels en zegt dat het ‘samen’ of ‘aaneen’ betekent. De Van Dale online zegt dat het een afkorting is van Compagnon. De site ‘onze taal’ zegt dat het woord vooral ‘mede’ betekent.

Co-piloot, Co-assistent, Co-ouder, Co-onderzoeker, door het streepje laat je zien dat het om het woord ‘ mede’ gaat.

Co lijkt af te stammen van het oorspronkelijke woord Com, uit het Latijn, dat  ‘samen met’ betekent. Best een mooie betekenis. Alleen in de praktijk lijkt het anders te werken.  Lijkt er een hiërarchie bij het woord te komen. Je hebt een piloot en je hebt een co-piloot. Het lijkt… maar ik weet natuurlijk niet of dat klopt… het lijkt erop dat er toch een soort hiërarchie is. Je hebt de Piloot, die is helemaal Piloot. En je hebt de Co-piloot wat klinkt als ‘ assistent piloot’ . Misschien is dat helemaal niet zo. Maar waarom noemen we ze dan niet gewoon ‘ twee piloten?’  Of Piloot Rood en Piloot Groen. Of Piloot Jos en Piloot Hendrike? En hoe zit dat dan als je co-assistent bent in een ziekenhuis? Ben je dan met meerdere assistenten?  Bij het Co-ouderschap lijkt er nog de meeste overeenkomst met de betekenis van het woord. Beide ouders zijn en blijven samen verantwoordelijk voor hun kinderen, alhoewel ze natuurlijk wel wat taken en verantwoordelijkheden verdelen.

Als je bijvoorbeeld een onderzoeker en een co-onderzoeker hebt, dan hebben beiden een eigen kennisachtergrond en  inbreng en verantwoordelijkheid binnen het onderzoek. Je zou ook kunnen zeggen; je hebt een onderzoeker en een mede-onderzoeker. Iemand die met je mee onderzoekt. De een is niet lager of hoger in rang, maar wel anders dan de ander. Ik vind het wel mooi klinken zo.

Maar ik ben ook een beetje sceptisch, want in mijn hoofd zit toch een soort overtuiging dat het woord Co eigenlijk betekent dat er een hoofdpersoon is en een co-persoon. Iemand die aanvullend is op de ander. Een hoofdrol en een bijrol, zeggen we als het over film of theater gaat. De hoofdrol is de persoon waar de kijker zich op positieve of negatieve wijze mee identificeert. De bijrol is de tegenspeler of de verbinder en zorgt ervoor dat het verhaal een spannend verhaal wordt. Een hoofdrol kan niet zonder bijrol en een bijrol niet zonder hoofdrol. Zo vind ik het eigenlijk wel mooi en in evenwicht.

Even terug naar het woord ‘ Co’ , wat het in theorie betekent snap ik. In de praktijk snap ik het nog niet helemaal. Vooral niet als ik het in verband breng met hiërarchie, maar ik weet zeker dat de bijeenkomst van vandaag een vervolg gaat krijgen, en dan hoop ik er weer een stukje verder in te komen.

Laat ik eindigen met een associatie uit mijn kindertijd: tante Co! Tante Co was een vriendin van Tante Truus. Ik vond haar altijd erg aardig. Maar op een dag zag ik haar plotseling nooit meer. Totdat mijn tante Truus 85 werd en ik haar ontmoette op mijn tante’s feestje. Ik vroeg haar waarom ik haar al zo lang niet meer had gezien. Tante Co vertelde dat ze eigenlijk met z’n 3en vriendinnen waren. Zij, tante Truus en tante Kitty. Maar tante Kitty was erg jaloers op de vriendschap tussen tante Co en tante Truus. Dat ging niet goed, zei tante Co, en daarom had ze zich teruggetrokken. Dat vond ze erg jammer, en ik ook. Want zo verdween mijn tante Co ook uit mijn leven. Maar dit verhaal heeft natuurlijk niets met het bovenstaande te maken. Of toch wel?