Ze bekeek me eens kritisch en zei toen: ‘Jij moet later geen economie gaan studeren’. Ze was mijn eerste werkgever (ik was 15) en was de eigenaresse van een delicatessenzaak.

Wat bedoelde ze met die opmerking? Ze vond dat ik de werkzaamheden niet logisch, efficiënt en snel uitvoerde. Okay, ik denk dat ze daar iets waars zag. Ik ben eigenlijk nog steeds niet logisch en maar ten dele efficiënt en snel.  Ik vind dat soms wel een beetje jammer, want het loont financieel goed wat economisch ingesteld te zijn.

Vandaag las ik een interview met de Britse activist Raoul Martinez over de homo economicus.  Door dat interview zag ik plotseling de andere kant toen ik las dat de waarde van de mens in geld is uit te drukken. Raoul: “De waarde van een mens in een arm land is dan tot wel vijftig keer lager dan de waarde van een mens in een rijk land. Als die manier van denken doorgezet wordt in rekenmethodes blijkt het bijvoorbeeld logisch voor Europese landen om hun afval te dumpen in Somalië; de mensenlevens die daar verloren zouden gaan door de giftige effecten van het gedumpte afval zijn minder waard. “

Plotseling zag ik een groot voordeel van ‘niet economisch’ ingesteld zijn. En toen ik een paar fragmenten later las dat hij ‘creatieve vrijheid’ als een alternatief voor dat economische denken noemde, namelijk de vrijheid om via je keuzes uitdrukking te geven aan je waarden, werd ik nog blijer. Want ja, daar herken ik me in. ‘Jij hebt principes’ zei ooit een vriendin enigszins verontwaardigd tegen me’. Ja. Ik heb principes en die druisen soms recht in tegen wat economisch het beste lijkt.

Het wil niet zeggen dat ik me kan onttrekken aan de homo economicus, ik ben deel van de samenleving en daarmee zal ik zonder dat ik dat wil mensen schade berokkenen. Maar wat ik wel kan is creatief denken. Zoeken naar mogelijkheden die aansluiten bij waarden waarin alle mensen waardevol zijn en gelijkwaardig. Met terugwerkende kracht ben ik mijn baas van toen dus dankbaar voor het oordeel dat ze toen over mij velde.